Historie VEKO

VEKO 55 jaar en springlevend

Vrienden waren het. Jan Geurts, Henri Polman, Jacques Polman, Geert Burgers en Jan Polman. Drie van hen woonden in dezelfde straat, één een straat verder. Wel zo gemakkelijk als er overlegd moest worden. Ze deden veel samen. Ze troffen elkaar vaak in het café van Frits Hoogveld om te biljarten en te toepen.

 

Het waren vrienden met een missie: een kindercarnavalsoptocht op poten zetten. Dat vonden ze broodnodig. Voor kinderen was er tijdens het carnaval immers in Elst helemaal niets te doen. En daar moest rap verandering in komen, vonden ze. Het comité kindercarnaval was geboren. De wieg stond in de Van Limburg Stirumstraat. De plek in Elst waar veel carnavalisten woonden.

 

De vijf hoopten de eerste keer op vijfhonderd kinderen. Ze benaderden de scholen waaronder de jongensschool (Werenfridus) van meester Jansen en de meisjesschool (Henricus) van meester Vreman.

 

Ze hadden genoeg reclame gemaakt. Dus het moest lukken vijfhonderd kinderen aan de start te krijgen. Het werden er meer. Veel meer. Er deden de eerste keer duizend kinderen aan de optocht mee, zegt een van de oprichters.

 

Dat aantal groeide snel. Er kwamen in de optochten daarna 1500 kinderen opdagen en een andere keer waren het er 2000. Later waren het er zelfs 2500. Het succes kon niet op.

 

De start was op het Europaplein. Kinderen stonden in vakken opgesteld. Muziekvereniging Prins Willem Alexander ging voorop. En dat is 43 optochten later nog steeds zo. Telkens werd na tweehonderd kinderen een muziekorkest ingevoegd. Er deden soms vijf of zes muziekverenigingen mee.

 

De kinderen werden beloond voor hun deelname. Ze kregen een snoepzakje. Die was naast snoep gevuld met een sinaasappel en een appel. Fruit was goedkoop, zegt Joke Ermers, de vrouw van Frans Ermers die het bestuur al snel kwam versterken. De snoepzakjes werden bij de leden thuis klaargemaakt.

De optocht is veranderd. Elst heette in carnavalstijd eerst Slurpdurp en nu Döppertdurp. Maar wat er ook veranderde. De snoepzakjes zijn gebleven.

 

Collecteren

De oprichters hadden het niet gemakkelijk. Het comité kindercarnaval had namelijk geen cent te makken. Het bestuur moest zelf collecteren. Gemakkelijk was dat niet. De een reageerde enthousiast en gaf gul. De ander smeet de deur meteen dicht als je over de kindercarnavalsoptocht begon. En een inwoner van Reeth wilde niets geven omdat de optocht niet bij hem voorbijkwam. Er waren ook mensen die niet wilden betalen voor een zuippartij. En anderen meenden dat de katholieken hun eigen feest maar moesten betalen.

 

Een van de vrijwilligers kende de boeren goed. Samen met hem struinde het bestuur alle buurtschappen af, van Aam tot Eimeren en van Merm tot Reeth.

Het collecteren ontaardde in een soort wedstrijd van wie het meeste geld had opgehaald.

 

Van het geld konden versnaperingen voor de kinderen gekocht worden. De vrouwen deden de snoep netjes in de zakjes die vervolgens op een kar gelegd werden.

 

Wim Peters (van ’t Heuveltje) zorgde op de zondag van het carnaval voor erwtensoep en chocomel. Op oude foto’s is te zien dat soep en chocomel in grote ketels in de kramen stonden. Snert en warme chocomelk worden nog steeds geschonken. De mensen staan er elk jaar voor in de rij.

 

Sinterklaas

De huis-aan-huiscollecte werd door de leden met ontzaglijke tegenzin gedaan. Vandaar dat Joke Ermers het lumineuze idee kreeg om met huisbezoeken van sinterklaas aan geld te komen. Een priester stelde kleding beschikbaar. De mijter werd van karton gemaakt. De staf werd uit triplex gesneden.

 

De kleding van sint werd thuis gerepareerd. Joker Ermers herinnert zich dat de baard thuis in het sop lag. De kinderen hadden het niet door. “En als het wel opviel zei ik dat ik goed voor sinterklaas moest zorgen”, schatert Joke. Ineke Ederveen heeft veel voor de sinterklaasgroep gedaan. Omdat ze pal na 5 december jarig is, gingen alle sinten ook als sint verkleed bij haar op bezoek.

 

De elite in Elst werd benaderd met de vraag of sint tegen betaling mocht langskomen. Jan Polman en Jan Geurts waren de eerste sinterklazen. Dat werden er vanwege de grote interesse al snel meer. Jan Polman kan zich nog herinneren dat hij door een vrouw uit Elst op het laatste moment gevraagd werd om als sint op bezoek te komen. De vrouw kende hem goed. Te goed bleek aan de voordeur. Want met drie kinderen aan de hand was het eerste wat de vrouw tegen de sint zei: “Fijn Jan dat je nog kon komen.”

 

Voor de zwarte pieten werden van oude lakens kragen geknipt. Er waren drie kleuren beschikbaar voor de kleding; bruin, oranje en groen. De middenstanders leverden de materialen. Overal werd materiaal vandaan gehaald. Om aan geld te komen verzorgde VEKO op verzoek van de ondernemers de intocht van sinterklaas.

 

De huisbezoeken liepen goed. VEKO verdiende eraan. Sinterklaas zorgde er zo voor dat de optocht betaald kon worden. En nog steeds is sinterklaas voor VEKO erg belangrijk. In 2022 zijn er op 5 december liefst zeven hulpsinten op pas geweest. Het geeft aan dat VEKO kwaliteit levert en dat huisbezoeken erg populair zijn.

Sinterklaas kwam steevast aan met de trein en reed op zijn schimmel vanaf het NS-station naar het dorp. Enige jaren achtereen is op die inkomst een variant bedacht. Zo kwam Sint Nicolaas al eens in een golfkar naar Elst of werd hij met de brandweerwagen naar het dorp gereden. In 2022 kwam de sint weer ouderwets aan het op treinstation.

Wat het sinterklaasfeest betreft zijn de tijden wel veranderd. In Nederland wordt er al enige jaren gediscussieerd over de kleur van piet. Tegenstanders van zwarte piet zien dat als een uiting van racisme. Om die reden heeft ook VEKO de kleur aangepast.

 

VEKO

Al vanaf de start van de carnavalsoptocht hadden de oprichters het gevoel: dit smaakt naar meer. Aan kinderen was nooit gebrek. En de optocht dijde uit. Anderen melden zich met een wagen.Scholen deden mee, buurten en buurtverenigingen ook. De carnavalsclubs de Batsers en Zet  ‘m Op zorgden voor ondersteuning. Carnavalsvereniging Drievend Schipke was in de optocht steevast vertegenwoordigd met de dansgarde, het paradepaardje van de club die lang geleden is opgeheven.

 

De optocht bloeide en groeide. Het was tijd geworden voor een grotere organisatie.  VEKO zag het levenslicht. “VEKO is geboren uit de kinderen”, grapt Jan Polman.

 

Afgelast

In al die jaren is de optocht enkele keren afgelast. Niet omdat er een dik pak sneeuw lag. Ook niet omdat het te koud was om rond te trekken. En al evenmin omdat het hele bestuur ziek was. De optocht ging in 1991 niet door vanwege de Golfoorlog. Het bestuur vond het ongepast een optocht te organiseren terwijl Nederlandse militairen bij een oorlog betrokken waren.

 In 1969 hing het doorgaan van de optocht aan een zijden draadje. Er lagen bergen sneeuw. De kinderen wilden per se rondtrekken. Daarop werd besloten de optocht door te laten gaan maar wel sterk in te korten.

 Maar er kan veel veranderen. In 44 jaren ging de optocht maar één keer niet door. Maar in de elf jaren daarna werd de optocht drie keer afgelast. De eerste keer was in 2019 en dan nog op het laatste moment. De storm maakte het onmogelijk rond te trekken. Te gevaarlijk vanwege de hoge wagens maar ook voor de loopgroepen. Je zal maar een tak op je hoofd krijgen.

De Dorpsstraat bood een lege aanblik. Ongekend. Daar waar je duizenden mensen verwacht was het nu angstvallig stil. Alleen de wind liet zich horen.

Verlichte optocht

En daar zou het niet bij blijven. De twee jaren daaropvolgend ging er eveneens een streek door de optocht. Het uit China overgewaaide coronavirus zorgde ervoor dat in Nederland alle activiteiten werden stilgelegd. Het virus kon snel overslaan van mens op mens en het samen laten komen van grote groepen mensen moest daarom absoluut vermeden worden.

Nadat in 2021 de beperkende maatregelen waren versoepeld is besloten alsnog rond halfvasten een verlichte optocht te houden. Die smaakte meteen naar meer. Met als gevolg dat er een tweede verlichte optocht kwam.

 

VEKO heeft in al die jaren niet stilgezeten. De carnavalskrant kreeg de naam Kwats. Er kwamen ludieke verhalen in, aparte foto’s. De redactie introduceerde de Döppert voor mensen die erin slagen Elst op een ludieke manier op de kaart te zetten. Winfried Witjes, Menno Duiven en Jan van Ooijen zijn enkele winnaars. De winnaar werd aanvankelijk gekozen door de redactie van de carnavalskrant. Maar om de Döppert bredere bekendheid te geven werd het publiek ingeschakeld. Dat wordt op twee manieren gedaan. Het publiek krijgt de gelegenheid zelf een kandidaat naar voren te schuiven. En als dan drie kandidaten zijn geselecteerd kiest het publiek de winnaar via de uitgebrachte stemmen. De ene keer doen meer mensen mee dan de andere keer maar over het algemeen kan worden gesteld dat deze werkwijze een succes is.

 

VEKO is de club van de jeugdprins, de club van de club van elf, de club van het sms-stemmen en meer noviteiten. 55 jaar is ze maar nog springlevend.

 

Groeispurt

VEKO heeft de laatste jaren een groeispurt doorgemaakt. De vereniging telt meer leden en ook veel sympathisanten. Clubs werken graag mee om de jeugdprins te presenteren. De Club van Elf is gelanceerd en blijkt in trek bij Elster carnavalisten.

Uit alles blijkt dat VEKO toekomstbestendig is. De club kan daarom de toekomst met vertrouwen tegemoet zien.